Rola geotechniki wzrasta. To rodzi nowe wyzwania

Tym samym zmieniła się też wartość robót geotechnicznych. – Obecnie wycena i realizacja robót geotechnicznych może decydować nawet o wygraniu przetargu – mówi profesor. Jak zauważył, wcześniej wartość robót geotechnicznych w typowych projektach stanowiła kilka procent. Dziś, bywa, że ich wartość, jako tych, których koszt bardzo trudno oszacować, stanowi języczek u wagi.

Niezmiennie, geotechnika jest domeną praktyków z dobrym przygotowaniem teoretycznym. – Opiera się na doświadczeniu, którego nie można nauczyć się z książek – zauważył profesor. Podczas seminarium technicznego związanego z 20-letnią obecnością na krajowym rynku firmy Keller Polska, dyskutowano o współczesnej geotechnice na przykładzie konkretnych projektów.

Nowe technologie

W ciągu ostatnich dwóch dekad, nastąpiła ogromna zmiana w technologiach. – Kolumny hybrydowe, betonowo-żwirowe w 1994 roku to była nowość na rynku polskim, iniekcja rozpychająca w 1999 roku też była nowością – podawał przykłady Michał Topolnicki. Podobnie kolumny DSM. – W 1996 roku, jak zaczynaliśmy, w Japonii odbywała się pierwsza konferencja na temat mieszania gruntu. Od tego czasu było ich sporo – ostatnia w 2015 roku, a następna będzie w Gdańsku w 2020 roku – między innymi w uznaniu naszych osiągnięć – mówił profesor związany z Keller Polska.

Jak informował, tylko przy udziale polskiego oddziału Kellera na kolumnach DSM posadowionych zostało ponad 350 wiaduktów kolejowych i drogowych oraz ponad 250 turbin wiatrowych, choć nie od razu łatwo było przekonać do stosowania tej technologii.

Jak ocenił profesor, przyszłość to m.in. większa automatyzacja. – Myślę, że to zrewolucjonizuje całą geotechnikę – powiedział. Chodzi przede wszystkim o bezprzewodową transmisję sygnału z ziemi.

Sytuacja na rynku

W jakiej sytuacji, patrząc retrospektywnie, są natomiast firmy geotechniczne? Jednym ze zjawisk, z którymi się borykają są spadające ceny jednostkowe. – Coś, co kiedyś kosztowało 100 dziś kosztuje 50– stwierdził Topolnicki. – Realizacja robót z minimalną marżą staje się podstawowym zmartwieniem. Jak mówił przedstawiciel branży, często w środowisku mówi się o kolejnym sukcesie technicznym, przy jednoczesnej finansowej porażce.

Tymczasem bez zysków firmy nie mają środków na rozwój, ani na zabezpieczenie ryzyka. To ostatnie ma szczególne znaczenie, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że projekty geotechniczne są coraz bardziej skomplikowane. Do tego oczekiwania zamawiającego rosną: każdy chce uzyskać jak najwyższą jakość, za jak najniższą cenę, przy wysokim standardzie bezpieczeństwa i krótkim czasie wykonania. Zamawiający oczekują przekazania kompletnych robót, przy jak najmniejszym styku z podwykonawcami oraz solidnych gwarancji finansowych.

– Do tego mają prawo – stwierdził profesor. – Ale jednocześnie chcą przenieść ryzyko na firmę geotechniczną – dodał. Jak zauważył, usługi geotechniczne kupuje się tak samo jak wszystkie inne roboty. A wymagają one innego podejścia.

Specyficzne ryzyko

Geotechnika wiąże się ze specyficznym ryzykiem, związanym z podłożem gruntowym. – Rozpoznanie podłoża jest zawsze ograniczone, to obiektywny fakt, z którym musimy się zmierzyć. Nie możemy tego ryzyka w całości wyeliminować – mówił przedstawiciel Keller Polska. – Do tego ryzyko wykonawcze nie jest stałe, podlega ocenie w momencie największej niepewności – kiedy zaczynamy, a nawet jeszcze przed rozpoczęciem robót. Nie po ich wykonaniu, bo wtedy wiemy już wszystko dokładnie – dodał. Ze względu na tą specyfikę, ryzyko w geotechnice nie powinno być przerzucane na wykonawcę. To się wręcz nie opłaca – przekonywał profesor.

Jak mówił, zamawiający ma do wyboru dwie strategie. Może wybrać firmę, która proponuje najniższą cenę, nie ocenia lub nie widzi ryzyka, ma niewiele do stracenia, liczy na szczęście i jest „specjalistą” w dochodzeniu roszczeń.
Według drugiej strategii może wybrać wyższą cenę, firmę świadomą ryzyka, która jednak daje dobre gwarancje.

W pierwszym przypadku możliwymi skutkami wyboru mogą być: roszczenia, opóźnienia w realizacji, dodatkowe koszty lub nawet zerwanie kontraktu. W drugim, prawdopodobnym efektem będzie planowa i dobra realizacja oraz satysfakcja.

– Nadmierne przesuwanie ryzyka geotechnicznego uderza w projekt. Potrzebna jest zmiana podejścia: od stanowiska „to nie mój problem”, do stanowiska „to problem projektu, zajmijmy się nim razem” – stwierdził profesor.